کنفرانس روز جهانی زبان مادری ۱۴۰۲؛ سخنرانی یوسف کر

‍”دربخش فرهنگی وهنری کنفرانس “کثرت زبانی، چالشها وفرصتها” در17 فوریه 2024 درشهرکلن بمناسبت روزجهانی زبان مادری، ده دقیقه وقت دادند. منهم دوشعر یکی از ماغتیم قلی با عنوان “اوغلیم- آزادیم ” ودیگری شعر “پیغام” احمد شاملو به ماغتیمقلی را برگزیدم. ولی ضرورت آشنا نمودن با ماغتیمفلی وادارم نمود، اول به مجادله تاریخی ایکه درآسیای میانه از1405 بدنبال وفات تیمور شروع وسه سده جریان یافت، وسپس با وضعیتی که با قتل نادرشاه در1747 درمنطقه گوکلنگ پدید آمد، اشاره نمایم. آن شعر درواقع گزارش بحث ماغتیمقلی با پدراست. پس یکطرف بحث پدر فرهیخته ایست که متوجه شده پسرش بجای عرصه فرهنگی درعرصه نظامی- سیاسی فعال شده است. دکتر آ.سارلی نویسنده زندگینامه پدر ماغتیم قلی درکتاب “دیوان دولتمحمد آزادی”، میگوید، او “دانشمند نظریه پرداز شناخته شده”، ولی ساموئولوویچ آگاهی او ازعلوم وفنون زمانه را بالاتر ازدیگر قلم بدستان ترکمن میداند. بعلاوه ، پدر درواقع آخرین میراثدار جنبش محفاظت از “ترکی جغتایی” است که با تلاش علی شیرنوایی با خلق “محاکمه الغتین” راه اندازی شد. ولی پسر برخلاف پدر دوره میراثداری را پایان یافته دانسته، با بنیانگذاری زبان ادبی ترکمنی زبان ترکمنی را از سلطه ترکی جغتایی آزاد می نماید.%  یوسف کرُ ، 18 فوریه 2024″